In de dienstverlening toont een stad haar kwaliteit. Wij willen een brede, laagdrempelige dienstverlening dicht bij de mensen brengen. Met ontmoetingscentra of wijkhuizen in elke wijk. Zo’n ontmoetingscentrum is ook een buurthuis. Het ziet erop toe dat de sociale grondrechten van elke inwoner uit de wijk waargemaakt worden. Voorkomen is beter dan genezen. Een toegankelijke hulp- en dienstverlening helpt vermijden dat mensen verder wegzakken in de problemen. Het terugverdieneffect ervan is groot. Je investeert in dienstverlening maar tegelijk zorg je voor een hoger inkomen bij de burgers van de stad.

Hasselt telt op dit moment 22 ontmoetingscentra (OC’s). De hulpverlening - waarvoor de OC’s oorspronkelijk opgericht zijn - is in de meeste centra echter afwezig. Meestal kan je er enkel zalen huren. Heel wat Hasselaren komen niet rond, stapelen schulden op, maar weten niet waar ze hulp kunnen vragen. Ze weten nauwelijks waar ze recht op hebben. Sommige OC’s ontwikkelen vanuit hun filosofie een eigen programma voor hun doelgroep. Dit is onder andere het geval in de OC’s van Runkst, Ter Hilst, Kuringen Rode Rok, Heilig Hart, Kempische Wijk. Maar de toegang tot de hulpverleners blijft hier beperkt tot enkele uren per week. Vaak fungeert de werking slechts als wegwijzer naar de hulpverleners van het OCMW.

In enkele OC’s leveren de wijkwerkers schitterend werk. Ze werken samen met vrijwilligers en vzw’s, organiseren opleidingen, buurtfeesten, brengen bevolkingsgroepen samen. Wij willen een toegankelijk laagdrempelig OC met wijkwerking in elke wijk en deelgemeente van Hasselt. Via buurtwerkers bouwen we aan een warme wijk. We organiseren ontmoetingsmomenten en -activiteiten, zodat mensen uit de wijk elkaar beter leren kennen.

Zo’n OC is deels ook een dienstencentrum. Met het concept ‘koffie en papieren’ helpt het OC bij administratieve problemen. Zo willen wij een laagdrempelige dienstverlening dicht bij de mensen brengen. Mensen krijgen er hulp om officiële papieren in orde te maken. We voorzien er budget-, woon- en arbeidsbegeleiding. Waar nodig ook hulp om de energie- en waterfactuur uit te pluizen, raad rond onderwijs en opvoeding.

We brengen het OCMW-aanbod naar de buurthuizen. Hiermee realiseren we het één-loketten-systeem. De hele dienstverlening toegankelijk maken op één plek, op loopafstand en dit in een ongedwongen sfeer. Geen moeilijke woorden en geen jargon, geen digitale doolhoven, maar hulp op maat. Via een ‘rechtenverkenner’ gaat het OC samen met de mensen na of zij wel alle sociale tegemoetkomingen krijgen waar ze recht op hebben. Want velen vragen hun rechten niet aan.

De digitalisering gaat erg snel. Online dienstverlening van gemeenten, het verdwijnen van bankkantoren, diensten van de overheden, belastingen, …het moet hoe langer hoe meer digitaal. Maar niet iedereen heeft toegang tot het internet thuis, heeft een geschikte laptop of PC of weet de weg naar al deze diensten. Stad Hasselt heeft al een en ander op poten gezet zoals een digiteam met tien digipunten, gratis uitleen van laptops en computerhulp aan huis. Wij willen dat de stad nog verder gaat. Daarom bieden we in de wijkcentra gratis internet en toegang tot PC’s aan en begeleiding bij deze digitale dienstverlening. We bieden ook kosteloze, laagdrempelige ICT-cursussen aan. En voeren de oefennamiddagen terug in. We voorzien ook een automatische toekenning van een sociaal tarief voor internet vanuit de overheid. 

Vanuit het OC gaan buurtwerkers met huisbezoeken en straathoekwerk de wijk in om mensen te bereiken die de weg naar het OC niet vinden. Op die manier pakken we ook de groeiende eenzaamheid aan en werken we aan een betere veiligheid en samenhorigheid. Hasselt neemt eindelijk een armoedecoördinator in dienst. Dat is goed. Wij pleiten voor de inzet van veel meer wijkwerkers die samen met de armoedecoördinator een armoedebeleid uitstippelen op maat van de mensen in de wijk. 

In de OC’s voorzien we, tot slot, ook zituren voor de wijkagent. Bij de wijkagent kunnen bewoners terecht met kleine en grotere ergernissen. Ze melden er onveilige verkeerssituaties, fout parkeren, sluikstorten of verdachte gebeurtenissen. Vaak is de aanwezigheid van de wijkagent voldoende om mistoestanden snel op te lossen.

De vroegere Commissies van Openbare Onderstand bekeken hulp voor de zwaksten in onze maatschappij als een 'gunst' i.p.v. een recht, maar sinds de OCMW-wet van 1976 werd hulp voor de zwaksten in onze maatschappij eindelijk een recht. Dit hield in dat iedereen recht had op een maatschappelijke dienstverlening om een menswaardig leven te leiden. Met deze wet kreeg het OCMW de opdracht deze dienstverlening ook te verzekeren. Het was een grote stap van armenzorg naar welzijnszorg. 

De crisis bewees dat onze samenleving een 'laatste vangnet' nodig heeft voor meer en meer mensen die in armoede geduwd worden. Het aantal mensen dat moet rondkomen met een leefloon is verdubbeld de laatste twintig jaar. Maar de maatschappelijke werkers van het OCMW ervaren een ‘verzakelijking’ i.p.v. een dienstverlening op maat. Ze krijgen minder ruimte voor menselijk contact, opvolging en moeten meer tijd investeren in administratie. Maatschappelijk werk is in de eerste plaats mensenwerk en geen computerwerk. Wij willen daarom dat de stad en het OCMW terug hun eindverantwoordelijkheid opnemen in het garanderen van een menswaardig bestaan voor iedereen. Dat ze het middenveld daarbij betrekken als partner en niet als ‘onderaannemer’ of ‘brandblusser’.

Het ‘laatste vangnet’, dat houdt ook in dat elke Hasselaar een inkomen heeft waar hij of zij menswaardig mee kan leven. Daarvoor moet een inkomen boven de armoedegrens gegarandeerd zijn. Vandaag ligt het leefloon voor een aantal mensen heel ver onder de armoedegrens. Het leefloon voor een alleenstaande bedraagt 1.288 euro, 220 euro onder de armoedegrens. Voor een gezinshoofd (alleenstaande ouder 2 kinderen) bedraagt het leefloon 1.741, dat is 178 euro onder de armoedegrens. Dat zijn bedragen ver onder de armoedegrens (‘inkomen dat iemand nodig heeft om waardig te kunnen leven’). In Hasselt steeg het aantal leefloners ook sterk van 301 in 2013 tot 692 in 2023, meer dan een verdubbeling dus. 

Wij willen het leefloon optrekken tot aan het referentiebudget. Dat referentiebudget komt overeen met de Europese armoedegrens. Wij willen ook dat het leefloon onvoorwaardelijk is. En dat het rekening houdt met een veranderende realiteit. Zo moet ook samenhuizen kunnen, zonder dat je een derde van je leefloon verliest. Vandaag rekent het OCMW je bij co-housing meteen als samenwonende, ook al heb je geen relatie. 

De federale overheid bepaalt het bedrag van het leefloon. De regering belooft al lang het op te trekken, maar dat gebeurt niet. Nochtans berekende het Planbureau dat het financieel haalbaar is, aangezien er ook een terugverdieneffect zal zijn. Dat zit zo: met een hoger leefloon stijgt de consumptie en worden er dus meer taksen betaald, zodat de overheid meer inkomsten heeft. Als signaal naar de federale regering, starten we in Hasselt zelf een proefproject en trekken we het leefloon voor de eenoudergezinnen - dit is de meest kwetsbare groep van gezinnen in armoede - op tot boven de armoedegrens. Dat is perfect mogelijk.

Veel mensen die recht hebben op een uitkering doen daar geen beroep op. Er is sprake van onderbescherming. Dit geldt ook voor de verhoogde tussenkomst in gezondheidszorgen, op vlak van fiscaliteit, het alimentatiefonds, schooltoelagen, etc. Duizenden mensen lopen een huurpremie mis. Het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin onderzocht deze onderbescherming. Conclusie: veertig procent van de rechthebbenden op een uitkering, vraagt die uitkering niet aan. Een van de redenen daarvoor is dat mensen vaak bij het OCMW aankloppen met het gevoel als profiteurs of fraudeurs bekeken te worden. Dat is het gevolg van het ‘eigen schuld dikke bult’ discours van de rechtse partijen. Zo verarmt de samenleving.

De wil om echt hulp te bieden is cruciaal. Heel wat mensen ervaren het onthaal van het OCMW als weinig helpend. Je moet voortdurend aantonen dat je behoeftig bent, met een reeks attesten, papieren en bankuittreksels. Heb je wel genoeg inspanningen gedaan om werk te vinden? Kan je familie je niet helpen? Is je aanvraag geen sociale fraude? De sociale fraude wordt slechts op vijf procent geraamd terwijl veertig procent van de rechthebbenden geen hulp aanvraagt. De prioriteiten liggen verkeerd.

Je belastingbrief is bijna helemaal ingevuld via de app Tax-on-web. Toch moet je allerlei papieren verzamelen om te bewijzen dat je recht hebt op bepaalde sociale tegemoetkomingen. De overheid heeft je gegevens en toch moet je ze telkens opnieuw bewijzen. Als je je rechten niet zelf aanvraagt, krijg je niets. Dat is onlogisch. Wij willen verschillende basisrechten automatisch toegekend zien.

Voor verschillende tegemoetkomingen moet je vaak steeds weer dezelfde papieren verzamelen. Ook dat kan eenvoudiger: breng je een papier eenmaal binnen, dan moet het ook gebruikt kunnen worden voor andere aanvragen. Dat is het only-once-principe. Het maakt het leven voor iedereen eenvoudiger, ook voor de administratie.

Energie en water zijn basisbehoeften. Zonder is een menswaardig bestaan niet gegarandeerd. Niet voor een kind en niet voor een volwassene. Maar de kosten voor water en energie swingen de pan uit. Het aantal mensen met betaalachterstand groeit zienderogen, zeker met de energiecrisis. Budget- of watermeters zijn geen oplossing. Want het waarborgt geen blijvende water- en energievoorziening naar behoefte. De stad moet alles wat binnen haar mogelijkheden ligt inzetten om de water- en energieprijs te doen zakken. En de water- en energiecel van het OCMW heeft meer personeel en slagkracht nodig om mensen werkelijk te helpen met haalbare afbetalingsplannen. Afsluitingen van deze basisbehoeften zijn niet conform de rechten van de mens.

Onze Grondwet bepaalt dat iedereen recht heeft op een menswaardig bestaan, hier is water en energie onderdeel van. Om die reden heeft de PVDA succesvol de 6% btw op elektriciteit kunnen doorvoeren met behulp van 300.000 handtekeningen en vocht de PVDA twee jaar lang voor de afschaffing van de Turteltaks in 2017, met een geslaagde procedure voor het Grondwettelijk Hof als gevolg.

Het energieverbruik van huishoudens in Hasselt is enkel gedaald (van 726.486 MWh in 2011 naar 619.229 MWh in 2020, een daling van 14,76%). En toch besteedden we de laatste 30 jaar nooit zoveel van ons maandelijks budget aan energie (€ 73 aan elektriciteit en € 164 aan gas, samen goed voor € 237 voor een gemiddeld gezin in een gemiddeld woningtype). Dat betekent dat t.o.v. een gemiddeld nettoloon van € 2079 dit een 11,4% is van hun maandelijks budget. In 2023 had 7,1% van de inwoners moeilijkheden om het afgelopen jaar de rekening van water en energie te betalen. 

Vandaag heeft het OCMW een Energiecel of Lokale Adviescommissie voor Energie. Mensen met schulden bij hun energieleverancier komen terecht bij de ‘sociale leverancier’, zijnde Infrax of Eandis. Die werken samen met de Energiecel van het OCMW. Zij maken met de klanten een afbetalingsplan en verplichten hen een budgetmeter te laten installeren. 

In Hasselt leven 499 huishoudens met een actieve budgetmeter voor elektriciteit en 283 met een budgetmeter voor gas. Met zo’n budgetmeter kan je enkel elektriciteit of gas krijgen als je de meter eerst oplaadt. Dit wil zeggen dat mensen die al in schulden zitten mogelijk geen 'budget' hebben om hun budgetmeter op te laden en dus zonder elektriciteit komen te vallen. Alsook, de ‘sociale leverancier’ rekent een duurder 'ontradingstarief' aan, wat bedoeld is om te vermijden dat mensen bij hen ‘blijven hangen’ door hen te ontraden. Ze moeten de reguliere energiemarkt op van zodra de schulden afgelost zijn. Wij willen dat omkeren door meer in te zetten op collectieve oplossingen: een haalbaar afbetalingsplan opstellen samen met de klant, tips en tricks rond ledlampen en andere energiebesparende maatregelen, installatie van zonnepanelen via een derdebetalersysteem, aangepast aan ieders behoefte. 

Ook water is een basisbehoefte en je kan geen menswaardig bestaan garanderen zonder stromend water. De Verenigde Naties erkende drinkbaar water en goede sanitaire voorzieningen als een mensenrecht. In het jaar 2000 betaalde een gemiddeld gezin € 100 per jaar voor stromend water. In Januari 2023 is dat maar liefst € 442. De gemiddelde waterfactuur steeg zo met 342 % sinds 2000. Niet zozeer de waterprijs zelf steeg, maar wel de taksen voor riolering en waterzuivering. Die kosten werden destijds door de gemeenschap gedragen, maar nu meer en meer door de klant. 

Met de PVDA slaan we al jaren op deze nagel. De Lokale Adviescommissie Water moet de toegang tot stromend water garanderen, met haalbare afbetalingsplannen, waterbesparende kranen, opsporen van eventuele lekken of huisbezoeken aanbieden om mensen met betalingsachterstand te bereiken. Om de schuldenberg van de financieel zwaksten in onze maatschappij te verminderen is deels een kwijtschelding van de schulden of het stoppen van extra kosten door deurwaarders dringend nodig.

Ons plan van aanpak voor meer betaalbare woningen in Hasselt staat onder hoofdstuk 1 van dit programma. Hier hebben we het kort over enkele noodzakelijke maatregelen voor de bescherming van mensen in armoede.

In Hasselt leven minstens 221 dak-en thuislozen (cijfers uit 2023). Het jaar ervoor waren dat er 188, 33 minder. En in 2018 waren dat er 73 volgens de officiële cijfers van het OCMW. Op enkele jaren tijd nam het aantal dak-en thuislozen in Hasselt dus enorm toe. De energiecrisis en woningcrisis heeft daarmee te maken. Ook mensen met een inkomen belanden op straat. En nog verontrustender: in België is 35 à 40 procent van de dak- of thuisloze mensen vrouw, vaak alleenstaande moeder, 25 à 35 procent is minderjarig (bron VRT). Het grootste probleem is gebrek aan betaalbare woningen. 

In de OC’s willen we woonbegeleiders die helpen zoeken naar een gepaste huisvesting. We willen ook preventiever werken. De verhuurders willen we stimuleren om de maatschappelijke dienstverlening te informeren zodra iemand twee maanden huurachterstand heeft. Dat geldt zowel bij sociale huisvesting als op de private huurmarkt. Tegelijk willen we de diensten Huurinterventie en Preventieve Woonbegeleiding verder uitbouwen, ondersteunen en promoten. De maatschappelijke werkers van deze diensten gaan ter plaatse om actief te helpen wanneer huurders huurachterstal hebben. Zij bekijken samen met de huurder wat mogelijk is, en op welke tegemoetkomingen de huurder recht heeft. Daarnaast onderhandelen ze met de eigenaar om uithuiszettingen te voorkomen. Een uithuiszetting kan enkel indien er toegang is tot een andere woning.

Wij willen het hele jaar door een noodopvang voor dak- en thuislozen die ook overdag onderdak biedt, met een aparte opvangplaats voor gezinnen met kinderen. Wie bij de noodopvang aanklopt, moet binnen de drie maanden toegang krijgen tot een woning, via het Housing First-principe. Het basisidee van Housing First is: eerst een woonst aanbieden en vervolgens begeleiding opstarten op maat van de mens. Internationaal onderzoek wijst uit dat Housing First de efficiëntste en meest kosteneffectieve manier is om dakloosheid te bestrijden. We werven bijkomende woonbegeleiders aan, dit om het gebrek aan adequate hulpverlening en begeleiding in Hasselt te verhelpen. Daarnaast willen we een shelter volgens het bed-, bad-, broodprincipe, voor wie niet terecht kan in de reguliere noodopvang. Heel het jaar door. 

We voorzien ook voldoende drinkfonteintjes in de stad en gratis openbaar toiletten en plaatsen op verschillende plaatsen gratis lockers om bezittingen in op te bergen.

Uit recente cijfers van het internationale PIRLS-onderzoek blijkt dat maar liefst 40 procent van de Vlaamse scholieren met honger in de klas zit. Dit heeft zeer negatieve gevolgen op hun leerprestaties en de algemene ontwikkeling. We gaan de strijd aan tegen honger in de klas, net zoals Finland dat al sinds de jaren 1940 doet. We starten met gratis gezonde maaltijden op de scholen voor iedereen, zonder stigmatisering van de kinderen die in armoede opgroeien. 

1 op 7 Hasseltse kinderen leeft in kansarmoede. Als stad hebben we de plicht om kinderen te ondersteunen, we zorgen ervoor dat geen kind met honger op de schoolbanken hoeft te zitten. Honger legt een hypotheek op het leervermogen van het  kind en dus ook een hypotheek op zijn toekomst. Een gratis gezonde warme maaltijd voor ieder kind kan hier al een heel verschil maken in het leervermogen, het welbevinden en de gezondheid van het kind. De stad kan dit al toepassen in de eigen scholen en de scholen van de andere scholengemeenschappen hierin ondersteunen. Het klinkt drastisch, maar het is perfect mogelijk. Aan Franstalige zijde werkt men hier al langer aan en ook Gent en Antwerpen namen hier reeds initiatieven rond. Waar wacht Hasselt nog op? 

De stad moet instaan voor voldoende betaalbare serviceflats en woonzorgplaatsen. Wanneer ouderen niet langer thuis kunnen blijven wonen, omdat de zorgvraag te groot wordt, dan doemt de confrontatie met hoge woon- en zorgprijzen op. De prijs die een senior betaalt mag nooit hoger zijn dan zijn of haar pensioen. De zorg moet ook kwalitatief in orde zijn. 

Een plek waar ouderen die meer zorg nodig hebben samen kunnen wonen is noodzakelijk in onze samenleving. Maar vandaag is de situatie in de woonzorgcentra onhoudbaar: in de steek gelaten tijdens de coronacrisis, te weinig personeel, te hoge prijzen en een prooi voor multinationals die munt willen slaan uit de oude dag van mensen die heel hun leven hebben bijgedragen.

Uit een onderzoek van seniorenvereniging Okra blijkt dat de gemiddelde prijs van een woonzorgcentrum een pak hoger ligt in de commerciële sector (2.274 euro euro per maand), maar ook onbetaalbaar is voor veel ouderen in de publieke(2.039 euro) en non-profit-woonzorgcentra (2.111 euro). Ook in Hasselt swingen de prijzen voor de publieke woonzorgcentra de pan uit. De kostprijs voor een dag voor een kamer op campus Banneux bedraagt 68,07 euro per dag. Een kamer op campus Stadspark kost voor een nieuwe eenpersoonskamer: 68,07 euro per dag, een gerenoveerde eenpersoonskamer: 65,62 euro per dag en een tweepersoonskamer: 57,84 euro per persoon per dag. Dat maakt dat de maandprijs boven de 2.000 euro per maand ligt. Daarin zijn nog niet inbegrepen: kosten voor pedicure, manicure en kapper, wassen, stomen en herstellen van persoonlijk linnen, uitgaven gemaakt in de cafetaria, medicatie, dokters- en hospitalisatiekosten, … . dat betekent dat ouderen boven de kostprijs nog extra budget nodig hebben voor essentiële zaken als beddengoed wassen, medicatie en dokter. 

Wij stellen daarom een maximumfactuur voor: dat houdt in dat de prijs voor een verblijf in een woonzorgcentrum nooit hoger kan zijn dan iemands pensioen. Een maximumfactuur garandeert de betaalbaarheid en zorgt ervoor dat ouderen hun huis niet moeten verkopen of aankloppen bij hun kinderen of het OCMW om te leven in een woonzorgcentrum. Dat betekent niet dat woonzorgcentra het met minder middelen moeten doen, wel dat de subsidies vanuit de overheid moeten worden versterkt.

De personeelsnorm voor de woonzorgcentra is niet aangepast aan de noden van vandaag. De zorgzwaarte van de bewoners is gemiddeld veel hoger dan pakweg twintig jaar geleden, maar het aantal werknemers is in verhouding niet gestegen. Het personeel heeft geen tijd meer voor een babbel met de mensen. Steeds meer staan de ‘targets’ centraal: het aantal pampers, washandjes, handdoeken en maaltijden, en niet de menselijke zorg.

Geen winst op de zorg! We privatiseren de HOGEVIJF niet. We investeren verder in een kwaliteitsvolle, betaalbare, openbare instelling. De Hasseltse ouderenzorg riskeert de speelbal te worden van kapitaalgroepen die een hoog rendement eisen. De Pano-uitzending over de commerciële woonzorgcentra zorgde voor heel wat beroering. Terecht. Commerciële groepen als Armonea en Orpea hebben maar één belang: hun winst vergroten. Dat leidt tot lagere zorgkwaliteit: minder personeel, minder zorg, minder kwaliteitsvoeding’ en vaak een hogere factuur voor de bewoners.